Tractado da Terra do Brasil/I/II

Wikisource, a biblioteca livre

Cap. 2.º da capitania de Phernãbuco.

 

A capitania de Phernambuco Noua Lusitania a chamã muytos pollas frequẽcia, é policia está sinco legoas de Tamaracá pera o sul em altura de oito graos, daqual he capitaõ e gouernador Duarte coelho dalBuquerque. Tem duas pouoações, a prinçipal se chama Olinda, a outra Guarassú que esta quatro legoas pella terra dentro. Auera nesta capitania mil vezinhos. Tem vinte etres agora som .60. anno de 1587. engenhos dassucre, posto que tres ou quatro delles naõ saõ ainda acabados.

Algũs moem com bois aestes chamã tripiches, fazem menos assucre que os outros. mas amaior parte dos engenhos do brasil moẽ com agoa. Cada engenho destes hũ poroutro, faz trez agora quatro mil q̃ sam todas as arrouas q̃ se librã aqui, 240. M. mil arrobas cadano. nesta capitania se fazem mais assucres que nas outras, porque ouue anno que passaraõ de sincoenta mil arrobas, ainda que o Rendimento delles naõ he çerto, saõ segundo asnouidades e os tempos que se offereçẽ. Esta seacha huã das Ricas terras do brasil, tem muitos escrauos indios q̃ he aprinçipal fazenda daterra. Daqui os leuaõ e compram pera todellas outras capitanias, porque ha nesta muitos, emais baratos que entoda costa. ha muitos pao do brasil e algodaõ de que enrriqueçẽ os moradores desta capitania.

O porto a este porto se entra por un canal tam estreyto, q̃ apenas cabe una náo por elle y sino entra cõ muyto tẽto, da en pedra viua y perdesse ô qual acõtece muytas vezes aos exprimẽtados: por isso se chama Paranambuc. q̃ quer dix Mar furado onde os nauios entraõ está hũa legoa da pouoaçaõ Olinda seruense pella praya e tambem por hũ Rio pequeno que vai dar junto da mesma pouoaçaõ. Aesta capitania vaõ cadanno mais nauios do Reino que anenhuã das outras. Hanella hũ mosteiro de padres da companhia de Jesus.

Rios.

Ha dous Rios caudais ate a Bahia de todollos sanctos. hũ se chama de saõ francisco, está em dez graos e meyo, oqual entra nomar contanta furia q̃ vinte legoas pello mesmo mar correm suas agoas outro Rio está em onze graos e dous terços que se chama o Rio Real, tambem he muigrande e correm muito suas agoas pello mar.